Relacja z konferencji
Przełom w cyfryzacji samorządów
Głównym przesłaniem zrealizowanej 19 listopada w modelu online 24. edycji Konferencji „Miasta w Internecie” stało się przekonanie o potrzebie pilnego przełomu w cyfryzacji samorządów i społeczności lokalnych. Jego warunkiem sine qua non jest dokonanie nowego otwarcia we współpracy Rządu RP i samorządu terytorialnego.
Będzie ono konieczne ze względu na nową wizję rozwoju cyfrowych usług publicznych, dla której punktem odniesienia jest koncepcja Architektury Informacyjnej Państwa (AIP). Jej powiazania z działaniami jednostek samorządu terytorialnego zaprezentował podczas sesji otwierającej Konferencję Jacek Paziewski - dyrektor departamentu AIP w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (dawnie w Ministerstwie Cyfryzacji). Poinformował on także o pracach nad koncepcją Platformy Usług Lokalnych - centralnej platformie, na której samorządy, zwłaszcza niewielkie gminy, świadczyłyby swoje cyfrowe usługi dla mieszkańców, bazując na wystandaryzowanych procesach, w bezpiecznym środowisku chmurowym.
Gotowość samorządowców do współpracy z służbami rządowymi w standaryzowaniu e-usług publicznych przebijała przez wypowiedzi wszystkich panelistów ww. sesji, w tym Mieczysława Kiecy - Prezydenta Wodzisławia Śląskiego, Tomasza Fijołka - dyrektora biura Unii Metropolii Polskich i Marcina Skonieczki – Wójta Gminy Płużnica w woj. kujawsko-pomorskim. Ich zdaniem dobrym środowiskiem takich ustaleń jest Komisja Wspólna Rządu i Samorządu, a w szczególności jej Zespół Społeczeństwa Informacyjnego.
Współpracy JST i podmiotów centralnych sprzyjać mogą nowe regulacje prawne i merytoryczne odnoszące się do systemu programów operacyjnych nowej perspektywy budżetowej Unii Europejskiej na lata 2021-2027. – Nie powinniśmy patrzeć na środki unijne na cyfryzację w nadchodzących latach wyłącznie przez pryzmat programu będącego kontynuacją PO Polska Cyfrowa. Środki na ten cel znajda się w wielu programach i planujemy dostęp do nich samorządów zarówno w roli bezpośredniego realizatora projektów, jak i beneficjenta działań centralnych - zadeklarował Rafał Sukiennik - dyrektor Departamentu Rozwoju Cyfrowego w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. Pełen obraz wsparcia unijnego w najbliższej dekadzie zaprezentował Hubert Romaniec – zastępca dyrektora Departamentu Polityki Międzynarodowej w KPRM.
Obejmie ono m.in. 8 mld złotych w ramach programu kontynuującego działania PO PC oraz aż 20 mld złotych z Krajowego Programu Odbudowy, stworzonego jako odpowiedź na pandemię COVID-19.
Za bardzo interesujące i po raz pierwszy zaprezentowane publicznie na 24. KMWI uznali te informacje przedstawiciele samorządów regionalnych: Agnieszka Aleksiejczuk – dyrektor Departamentu Społeczeństwa Informacyjnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego oraz jej odpowiednik w urzędzie woj. warmińsko-mazurskiego Maciej Bułkowski.
O potrzebie zapewnienia środków na współpracę między samorządami, bazującą na finansowaniu środkami unijnymi, mówił Tadeusz Osowski – dyrektor Biura Cyfryzacji w Urzędzie Miasta Stołecznego Warszawy. Dyrektor Sukiennik potwierdził, iż takie narzędzie finansowania jest dyskutowane w MFiPR. Podobnie jak i finansowanie inwestycji w zapewnienie cyberbezpieczeństwa urzędom administracji samorządowej kwotą 2 mld złotych, o czym mówił podczas poświęconej temu tematowi sesji Robert Kośla – dyrektor Departamentu Cyberbezpieczeństwa w KPRM. Zaprosił on także na pracowników podmiotów publicznych różnych szczebli na szkolenia z zakresu cyberbezpieczeństwa - #CyberbezpiecznySamorząd. W tym kontekście dużym zainteresowaniem cieszyła się prezentacja Przemysława Jaroszewskiego, CERT Polska, NASK, który przedstawił podstawowe rekomendacje i zalecenia dotyczące bezpieczeństwa stron www jednostek samorządu terytorialnego:
Na inny aspekt związany z cyberbezpieczeństwem w Polsce zwróciła uwagę Dr inż. Agnieszka Gryszczyńska, z Wydziału Prawa i Administracji UKSW. – Cyberprzestępcy są w Polsce zagrożeni relatywnie niską karą za swoje czyny. Niejednokrotnie pokrzywdzeni ponoszą większą odpowiedzialność za brak skutecznych zabezpieczeń przed cyberprzestępstwem. To trzeba zmienić – powiedziała Gryszczyńska.
Duże znaczenie infrastruktury szerokopasmowej w rozwoju lokalnym zdefiniowali jednomyślnie paneliści debaty poświęconej 5G: Małgorzata Zakrzewska – dyrektor Departamentu Komunikacji Korporacyjnej w PLAY, Bartosz Bartoszewicz – Wiceprezydent Gdyni ds. jakości życia, Dr Michał Gramatyka - wiceprzewodniczący Komisji Cyfryzacji, Innowacji i Nowych Technologii Sejmu RP oraz Agnieszka Krauzowicz - dyrektor Departamentu Telekomunikacji w KPRM. I na tym polu konieczna jest współpraca między Rządem RP a samorządami, np. na polu zwalczania fake news na temat szkodliwości 5G. – W zakresie tworzenia sprzyjających warunków do rozwoju infrastruktury 5G kluczowe jest dialog i edukacja – powiedziała Małgorzata Zakrzewska.
Na potrzebę przełomu w świadczeniu e-usług publicznych zwracało uwagę większość prelegentów i panelistów 24KMWI. Podsumowaniem tego wątku konferencji stała się wypowiedź dr. inż. Jakuba Chabika z Katedry Technologii Informatycznych Wydziału Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej. Za podstawowe wyzwania najbliższych lat na tym polu uznał on: postawienie w centrum polskiej cyfryzacji obywatela, re-engineering usług publicznych w kierunku uznania ich domyślnej cyfrowości, integrację cyfrową grup wykluczonych, np. osób starszych, czy imigrantów oraz rozwój infrastruktury, w tym 5G.
Z kolei na potrzeby upowszechnienia kompetencji cyfrowych, także wśród samorządowców zwracały uwagę Anna Dwurnik - z Biura ds. Inteligentnego Zarządzania Zrównoważonym Rozwojem - Smart City Urzędu Miasta Kielce oraz Dorota Zmarzlak - Wójta Gminy Izabelin, członka Zarządu Stowarzyszenia „Samorządy dla Polski”. Ta ostatnia zaakcentowała istotną rolę w procesach cyfryzacji samorządowych decydentów, którzy muszą wyznaczać podstawowe wektory zmian w tym zakresie w swoich urzędach oraz społecznościach lokalnych. – Samorządowi liderzy muszą mieć cyfrowość we krwi – powiedziała Zmarzlak.
24 Konferencja „Miasta w Internecie” dostarczyła wiele dowodów na to, że w 30 roku polskiej samorządności konieczna jest poważna refleksja nad stanem rozwojucyfrowego JST i zasadnicze zmiany w dotychczasowym modelu. Większość panelistów – reprezentantów samorządów podkreślała potrzebę zmian prawnych i organizacyjnych, które umożliwiaią ich realną współpracę z podmiotami centralnymi na nowych zasadach. Obecna świadoma separacja i zaprojektowane linie demarkacyjne uniemożliwiają skuteczne i wydajne współdziałanie. Mam nadzieję, że zaproponowana przez ministra Marka Zagórskiego koncepcja „Dekalogu Wyzwań Cyfrowych” wspólnej deklaracji stron rządowej i samorządowej w KWRiST na temat cyfryzacji w latach 2021-2023 będzie odpowiedzią na to wyzwanie. Krzysztof Głomb, prezes Stowarzyszenia "Miasta w Internecie".
Dyskutując o doświadczeniach w zakresie cyfrowej edukacji w czasu pandemii COVID-19, uczestnicy zgodnie przyznali że ten trudny czas powinien być potraktowany jako szansa i swego rodzaju impuls do działania w kierunku zmiany paradygmatu polskiej szkoły. Jest to - zdaniem uczestników dyskusji - czas, który należy wykorzystać m.in. na tworzenie i rozwijanie cyfrowych środowisk pracy w szkole, opartych o dostępne i dobrze dostosowane platformy służące pracy zdalnej, a także na wypracowaniu jednolitych standardów dla szkół w zakresie budowania cyfrowego środowiska pracy oraz podniesieniu kompetencji nauczycieli i dyrektorów w obszarze „cyfrodydaktyki”. Kluczowe na ten moment jest uruchomienie stałego systemu wsparcia kompetencyjnego i doradczego dla nauczycieli w całym kraju. - Doświadczenia projektów typu HUMINE – Małopolskie Laboratorium Edukacji Cyfrowej potwierdzają ogromną potrzebę zapewnienia bieżącego, codziennego wsparcia działań nauczycieli w przestrzeni cyfrowej – powiedział, prowadzący dyskusję, Artur Krawczyk ze Stowarzyszenia Miasta w Internecie
Owocem konferencji są rekomendacje dotyczące wspólnych działań, jakie winny podjąć samorządy i Rząd RP, by wizja rozwoju cyfrowego w perspektywie najbliższych lat mogła zostać zaawansowana i zrealizowana. Dokument ten można podpisać pod adresem: https://24.kmwi.pl/rekomendacje.